Türkiye’de cari işlemler açığı, Temmuz ayında yüksek enerji fiyatları nedeniyle beklenenden fazla arttı. Aylık bazda 4,01 milyar dolar olarak açıklanan cari açık rakamı 3,7 milyar dolar açık olan piyasa medyan beklentisinden daha yüksek gerçekleşmiştir. Cari işlemler açığı, bir önceki yıla göre 3,70 milyar dolar genişlemiş oldu. 12 aylık toplam cari açık, Haziran’daki 32,9 milyar dolardan 36,6 milyar dolara genişledi.
Cari açık yükselmeye devam ediyor ve bunda da dış ticaret açığındaki enerji kaynaklı yükseliş etkili oluyor. Temmuz'da mal ticaretindeki açık bir önceki yıla göre 6,1 milyar dolar artarak, 9,31 milyar dolar oldu. Cari açıktaki en önemli kırılım olan enerji, dünyadaki enerji krizi ile alakalı olduğu kadar içeride de kuru stabilize edememekle alakalı olarak büyümeyi sürdürüyor. Dolayısıyla TL’nin değer kaybının yarattığı baskı nedeniyle enerji ithalatı problem oluşturuyor. Bu etkiyi de enerji fiyatlarında sübvansiyonla indirgiyoruz. Bunun etkisiyle BOTAŞ’a yapılan transferler bütçe açığını büyütürken, BOTAŞ ve diğer KİT’lere yapılan transferlerin boyutu arttıkça ikiz açık (hem cari açık, hem bütçe açığı) büyüyor.
Hizmetler, turizm gelirindeki artışın etkisiyle 5,78 milyar dolar fazla verdi. Hizmet dengesinden net girişler böylece bir önceki yılın aynı dönemine göre 2,3 milyar dolar artarken, turizm gelirlerinden 4 milyar dolar katkı geldi. Temmuz’da (Temmuz 2021: +3 milyar dolar) enerji hariç cari açığın 2 milyar dolar, altın ve enerji hariç cari hesabın ise 3,7 milyar dolar fazla verdiğini görüyoruz. (Temmuz 2021: +3,1 milyar dolar). Çekirdek bazda cari fazla vermemizle birlikte, enerjinin gerekliliği elemine edilemeyeceğinden çekirdek cari hesap pratikte kullanılabilir olmamaktadır.
Finansman tarafında doğrudan yatırım kaynaklı net girişler Temmuz ayında 252 milyon dolar olarak gerçekleşirken, portföy tarafında 631 milyon dolar net çıkış olduğu görülmektedir. Hisse senetlerinde net satış 222 milyon dolar olurken, borçlanma araçlarında ise 173 milyon dolarlık net satış yapılmıştır. Net hata ve noksan veya kaynağı bilinmeyen sermaye hareketleri aylık 5,47 milyar dolarlık giriş göstererek Ocak-Temmuz döneminde girişleri 24,4 milyar dolara çıkardı. Resmi rezervler ise 4,42 milyar dolar arttı.
Cari işlemler dengesi… Kaynak: TCMB, Bloomberg
Enerji ithalatının yılsonunda toplamda 100,5 milyar dolara (OVP’de 103,5 milyar dolar) ulaşacağını hesap ediyoruz, bu 2021’deki toplam tutarın iki katı bir artış demek olacaktır. Dış ticaret açığı ise enerji fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak OVP’de 105 milyar dolar olarak tahmin edilmektedir. OVP’de geçen yıla göre cari açıkta öngörülen artış etkisi de enerjiden gelmektedir, bundan kaynaklı olarak da cari açığın milli gelire oranı 2022 için %5,9 olarak öngörülmüştür. Enerji fiyatlarındaki etki cari açığın milli gelire oranını yukarı doğru ittikçe geleceğe dönük beklentilerde de olumsuz yönde revizyonlar olabilir.
Merkez Bankası, bir sonraki faiz belirleme toplantısını 22 Eylül'de yapacak. Banka, enflasyonun 24 yılın en yüksek seviyesi olan %80,2'de olmasına rağmen, geçen ay faiz oranını 100 baz puan indirerek %13'e düşürdü.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
