Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's Investors Service, Türkiye'nin kredi notunu, ödemeler dengesi risklerinin artması ve yetkililerin lirayı istikrara kavuşturmak ve yabancı rezerv tamponlarını yeniden oluşturmak konusunda ortodoks olmayan politikalara yönelmesi nedeniyle daha da düşürdü. Kuruluş, Türkiye'nin kredi notunu B2'den B3'ee indirdi ve derecelendirme görünümünü negatiften durağana çevirdi. Moody’s, Türkiye'nin cari açığının muhtemelen önceki beklentileri büyük bir farkla aşacağı ihtimaline işaret etti, bu da küresel finansal koşullar sıkılaştıkça dış finansman ihtiyacını artırıyor.
Moody’s not değerlendirmesinden öne çıkanlar;
· Yetkililer, para birimini istikrara kavuşturmak ve döviz tamponlarını eski haline getirmek için giderek alışılmışın dışında önlemlere başvurmak zorunda kalıyorlar.
· Moody's, ülkenin cari hesap açığının bu yıl gayri safi yurtiçi hasılanın %6'sına yakın olacağını ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden önce beklenenden üç kat daha fazla olacağını tahmin ediyor.
· Moody's, enerji ithalat fiyatlarının yüksek kalması ve turizm ve ihracat gelirlerinin azalması nedeniyle Türkiye'nin dış rezervlerinin de odak noktasında olduğunu söyledi. Altın hariç döviz rezervleri Ağustos başında 67,7 milyar dolara ulaşsa da, derecelendirme şirketi yılın büyük bölümünde düşüşte olduklarına dikkat çekti.
· Para birimi baskı altında kalmaya devam ediyor, bu da önümüzdeki aylarda yüksek enflasyonun devam edeceğine işaret ediyor. Moody's'in son tahminlerine göre, tüketici fiyat enflasyonu yıl sonunda hala %70'e yakın seyredecek.
· Moody's'in Türkiye'nin notuna ilişkin durağan görünümü, ülkenin 2022 ve 2023'ün geri kalanı için 'nispeten düşük dış borç ve ılımlı yeniden finansman ihtiyacına' sahip olduğu görüşünü yansıtıyor.
Enflasyon önemli bir istikrarsızlık faktörü olarak kredibiliteyi olumsuz etkileyen ana faktör olarak öne çıkıyor. Enflasyon, geçen yıl Ekim ayında %20'nin altına düşerken Temmuz ayında %79,6'ya yükseldi ve şu anda küresel olarak rapor edilen en yüksek seviyeler arasında yer alıyor. Yetkililer, para birimini istikrara kavuşturmak, merkez bankasının düşük döviz rezerv tamponunu yeniden inşa etmek ve daha yakın zamanda kredi büyümesinde hüküm sürerek ekonomide 'yumuşak' bir iniş tasarlamak amacıyla yılın başından bu yana bir dizi önlem aldı. İhracatçıların ihracat kazançlarının %40'ını TCMB nezdinde liraya çevirme zorunluluğu ve bankaların önemli döviz varlığına sahip firmalara kredi açma yasağı gibi yeni tedbirler her zamankinden daha sık duyurulmakta ve alışılmışın dışında hale gelmektedir. Şimdiye kadar alınan tedbirler, para birimini istikrara kavuşturma ve TCMB'nin döviz tamponlarını önemli ölçüde artırma konusunda başarılı olamadı. Diğer önlemler, kredileri tüketimden ziyade ihracatçı şirketler ve yatırım kredileri gibi belirli sektörlere ve faaliyetlere yönlendirmeye odaklanmaktadır. Kredi büyümesindeki yavaşlamanın erken işaretleri var. Ayrıca, banka kredi faiz oranları son haftalarda TCMB'nin politika faizi olan %14'ün önemli ölçüde üzerine çıkarak %30'un üzerine çıkmıştır ve bu da kredi talebini azaltmaya yardımcı olacaktır.
Bununla birlikte, Moody's görüşüne göre, giderek karmaşıklaşan düzenleyici ve makro ihtiyati tedbirlerin bir dereceye kadar makroekonomik istikrarın yeniden sağlanmasında etkili olması ve enflasyonun düşürülmesine sürdürülebilir bir şekilde yardımcı olması pek olası değildir. Moody's bu yılın ikinci yarısında ve gelecek yıl için kademeli bir ekonomik yavaşlama beklerken, derecelendirme kuruluşu 2022 ve 2023 için sırasıyla %4,5 ve %2'lik reel GSYİH büyümesi tahmin ediyor. Finansal koşulların küresel olarak sıkılaşması ve Türkiye'nin Avrupa'daki ana ihracat pazarlarının bir enerji krizi ve devam eden tedarik zinciri zorlukları nedeniyle büyümede yavaşlama ile karşı karşıya kalması nedeniyle küresel ortam önemli ölçüde daha zorlu hale geldi. Keskin bir yavaşlama, işgücü piyasasını, kamu maliyesinin gücünü olumsuz etkileyecek ve sosyal ve politik riskleri artıracaktır. Ekonomi keskin bir şekilde yavaşlarsa - yurtdışındaki ana borçlu olarak özel sektör için önemli olan - dış yeniden finansman seçenekleri daha kısıtlı hale gelebilir. Aynı zamanda, özellikle en geç Haziran 2023'te yapılması gereken yaklaşan seçimler ışığında, Türkiye ekonomisinin yavaşlaması gerektiğine dair siyasi bir kabulün olup olmadığı belirsizdir.
Türkiye'de fiyat artışı, 2017'nin başından bu yana neredeyse kesintisiz olarak çift haneli rakamlara ulaştı, ancak bu yıl yükselen emtia maliyetleri ve merkez bankasının faiz oranlarını artırma konusundaki isteksizliği nedeniyle çeyrek asrın en yüksek seviyesine ulaştı. Geçen yılın son iki ayındaki derin değer kaybının ardından devam eden bir düşüş içerisinde olan lira, 2022'de dolar karşısında değerinin %25'inden fazlasını kaybetti ve aynı kategoride takip edilen diğer 23 gelişen piyasa para birimi arasında en kötü performansı gösterdi.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
