Tarım dışı istihdam Ağustos ayındaki 315.000 kazancın ardından Eylül ayında 263.000 arttı. İşsizlik oranı beklenmedik bir şekilde %3,5'e düşerek son beş yılın en düşük seviyesine ulaştı. Ortalama saatlik kazançlar da güçlü bir şekilde yükseldi. Medyan tahminler, istihdamda 255.000 artış ve işsizlik oranının %3,7'de sabit kalması şeklindeydi. Veriler işverenlerin geçen ay sağlam bir hızla işe alım yapmaya devam ettiğini ve işsizlik oranının beklenmedik bir şekilde tarihi bir düşük seviyeye geri döndüğünü gösterdi. Bu da enflasyon odaklı Fed'i başka bir büyük faiz oranı artışı rotasına sokabilecek sağlam bir işgücü piyasasına işaret ediyor.
Alt kalemlere bakacak olursak; işe alımlar, eğlence, konaklama ve sağlık hizmetlerindeki kazanımların öncülüğünde nispeten geniş tabanlıydı. Çalışan veya iş arayan nüfusun işgücüne katılım oranı işsizlik oranındaki düşüşü açıklar şekilde %62,4’ten %62,3'e geriledi. Özel sektör istihdamı 275K olan piyasa beklentisinin üzerinde 288K olarak gelirken geniş tanımlı işsizlik oranının %7’den %6,7’ye düştüğü görülmektedir. Eylül ayında, özel tarım dışı sektörlerdeki tüm çalışanlar için ortalama çalışma saati, art arda dördüncü ay için 34,5 saatti. İmalatta, tüm çalışanlar için ortalama çalışma haftası 40,3 saatte değişmedi ve fazla mesai 3,2 saatte tutuldu.
İş Büyümesi Sağlam Kalıyor. ABD istihdamı altıncı ay için tahminleri aştı; işsizlik oranı düşüyor.
Eğlence ve konaklama, yılın ilk 8 ayındaki ortalama aylık iş kazancına paralel olarak Eylül ayında 83.000 iş ekledi. Eylül ayında sağlık hizmetlerinde istihdam 60.000 kişi artarak Şubat 2020 seviyesine geri döndü. İmalat istihdamı Eylül ayında yükselmeye devam etti (+22.000). Toptan ticaret istihdamı Eylül'de (+11.000) artış eğilimini sürdürdü. Eylül ayında inşaat sektöründeki istihdam, bu yılın ilk 8 ayındaki ortalama aylık istihdam artışına paralel olarak (+19.000) yükselmeye devam etti. Ulaştırma ve depolamadaki istihdam Eylül ayında (-8.000) çok az değişiklik gösterdi. İstihdam, madencilik, perakende ticaret, bilgi, diğer hizmetler ve hükümet dahil olmak üzere diğer büyük sektörlerde ay boyunca çok az değişiklik gösterdi.
İstihdam raporu, ortalama saatlik kazancın Ağustos ayına göre %0,3 ve bir önceki yıla göre %5 arttığını, önceki aya göre hafif bir yavaşlama olduğunu ancak yine de tarihsel olarak yüksek olduğunu gösterdi. Sağlam artış, Fed'in hanehalkı harcamalarını destekleyen hızlı ücret artışını dizginlemeyi amaçladığı için faiz oranlarını yükseltmeye devam etmesi gerektiğini gösteriyor.
Rakamlar, ABD iş piyasasının gücünü teyit eder nitelikte ve biraz beklenmedik şekilde güçlü. Elbette okula dönüş ve işe alım döneminin kesişmesi açısından Eylül tipik dalgalanmaların ve sapmaların görülebildiği bir ay. İşgücü talebinin ılımlı hale geldiğine dair bazı göstergeler olsa da - en önemlisi iş ilanlarında son zamanlarda görülen düşüş - çoğu hala personel açığı olan işverenler sağlam bir hızla işe almaya devam ediyor. Bu güç, yalnızca tüketici harcamalarını desteklemekle kalmıyor, aynı zamanda işletmeler sınırlı bir işçi havuzu için rekabet ederken ücret artışını da destekliyor. Verilerin bu niteliği de 1Ç22 ve 2Ç22’de görülen GSYH daralmasını “teknik resesyon” bölgesinde bırakarak, niteliksel bir resesyonu teyit etmiyor. Bu bakımdan GSYH’deki daralmanın göz ardı edilebileceğini ve ekonomik faaliyetin yeterince güçlü olduğunu söyleyip enflasyonu önceliklendiren görüş de güç kazanıyor.
Fed açısından bakacak olursak; Merkez bankası yetkilileri, daha yüksek işsizlik ve durgunluğa yol açsa bile, enflasyonu ehlileştirme konusundaki taahhütleri konusunda son zamanlarda netti, çünkü bunu yapmamanın Amerikalılar için daha kötü olacağını söylüyorlar. Fed Başkanı Jerome Powell geçen ay daha yavaş büyümenin ve daha yumuşak bir işgücü piyasasının halk için acı verici olduğunu, ancak enflasyonu düşürmenin 'acısız' bir yolu olmadığını söyledi. Enflasyon ve ücret sorununun, finansal koşullar sıkılaşır ve ekonomik anlamda operasyonel belirsizlikler artarken işsizliği de artırma ihtimali bulunuyor.
Fed, ücret artışını ve nihayetinde enflasyonu soğutma hedefiyle işgücü piyasası koşullarında önemli bir yumuşama görmeyi umuyor. İstihdam artışı Nisan 2021'den bu yana görülen en küçük artış olsa da, politika yapıcılar faiz artışlarının işsizlik oranında bir artışa yol açıp açmadığını görmek istiyor. Bu, Fed yetkililerinin üst üste 75 baz puanlık bir faiz artırımı yapmayı düşündükleri için Kasım ayı politika toplantısından önce ellerinde olacak son iş raporu. Önümüzdeki hafta açıklanacak taze enflasyon verileri de karar vermelerinde önemli bir rol oynayacak. Raporun, tüketici fiyatlarının önemli bir göstergesinin potansiyel olarak kötüleşmesiyle birlikte Fed'in enflasyon sorununun derinliğini ve genişliğini göstermesi bekleniyor. Ancak TÜFE düşük gelse de Fed, enflasyonun yapışkan etkilerine odaklandığından dolayı faiz artış perspektifini geri çekmeyecektir.
Hazine getirileri, güçlü raporun merkez bankasının sıkılaştırma kampanyasında agresif olmaya devam edeceğine dair bahisleri yeniden teyit etmesiyle yükseldi. Verilerin ardından 75 baz puanlık bir artış ihtimali neredeyse kesinliğe yükseldi. Fed pivot beklentileri de geri planda kalır ve terminal faiz oranının %4,5 üzerine, %5’e doğru doğru revize edilmesini dile getiren görüş güç kazanır.
Kaynak Enver Erkan / Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
