• BIST 100

    9046,92%2,73
  • DOLAR

    32,33% 0,24
  • EURO

    35,11% 0,00
  • GRAM ALTIN

    2295,54% 0,81
  • Ç. ALTIN

    3843,36% -0,29

Çin-Tayvan: Çip ve Ticaret Yolları

Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında Tayvan, Japonya'nın bir parçasıydı.

GÜNCEL 6.09.2022 14:15:58
Çin-Tayvan: Çip ve Ticaret Yolları

Tayvan ve Çin arasındaki gerginliklerin tarihsel arka planı nedir?  Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında Tayvan, Japonya'nın bir parçasıydı. Ancak 1945'teki yenilgilerinden sonra ada Çin Cumhuriyeti'ne bırakıldı. Ancak Çin anakarasında Chiang Kai-shek liderliğindeki milliyetçi hükümet güçleri ile Mao Zedung'un Komünist Partisi arasında bir iç savaş patlak verdi.

Komünistler 1949'da kazandı ve Pekin'de kontrolü ele geçirdi.

Çan Kay-şek ve milliyetçi partiden geriye kalanlar - Kuomintang (KMT) olarak bilinirler - Tayvan'a kaçtılar ve sonraki birkaç on yıl boyunca burada hüküm sürdüler.

Kuomintang o zamandan beri Tayvan'ın en önde gelen siyasi partilerinden biri oldu - tarihinin önemli bir bölümünde adayı yönetiyor.

Şu anda sadece 13 ülke (artı Vatikan) Tayvan'ı egemen bir ülke olarak tanıyor.

Çin, diğer ülkelere Tayvan'ı tanımamaları veya tanıma anlamına gelen herhangi bir şey yapmamaları için önemli derecede diplomatik baskı uyguluyor.

Açık bir çatışmada, bazı batılı uzmanlar Tayvan'ın en iyi ihtimalle bir Çin saldırısını yavaşlatmayı, Çin amfibi kuvvetlerinin kıyıya inmesini önlemeyi ve dışarıdan yardım beklerken gerilla saldırıları düzenlemeyi hedefleyebileceğini tahmin ediyor.

Bu yardım Tayvan'a silah satan ABD'den gelebilir.

Şimdiye kadar, Washington'un 'stratejik belirsizlik' politikası, ABD'nin bir saldırı durumunda Tayvan'ı nasıl savunacağı veya nasıl koruyacağı konusunda kasıtlı olarak belirsiz olduğu anlamına geliyordu.

Diplomatik olarak, ABD şu anda sadece bir Çin hükümetini - Pekin'de - tanıyan ve Tayvan yerine Çin ile resmi bağları olan 'Tek Çin' politikasına bağlı kalıyor.

Ancak Mayıs ayında ABD başkanı Joe Biden, Washington'un tutumunu sertleştirmiş göründü.

ABD'nin Tayvan'ı askeri olarak savunup savunmayacağı sorulduğunda, Biden, 'Evet' yanıtını verdi.

Beyaz Saray, Washington'un tutumunu değiştirmediği konusunda ısrar etti.

Tayvan'ın dünya ekonomisi için önemi nedir? Tayvan'ın ilk sanayileşmesi, tekstil fabrikalarının ve küçük ev aletleri, ayakkabı ve spor malzemeleri gibi hafif ürünler üreten şirketlerin büyümesiyle desteklendi. Şirketler daha sonra radyolar, televizyonlar ve bilgisayarlar dahil olmak üzere yarı iletkenler ve elektronik ekipman üretimine geçti. 1980'lerin ortalarında Tayvan, dünyanın en büyük bilgisayar ve bilgisayar çevre birimleri üreticilerinden biri haline gelmişti. Aynı zamanda çelik ve gemi inşa endüstrileri kurmayı da başardı, ancak bunlar bilgi ve iletişim teknolojisi (BİT) ürünleri üreten işletmelerden daha az önem taşıyordu. Bu duruma verilen bir neden, Tayvan ekonomisinin büyük holdinglerden ziyade öncelikle küçük ve orta ölçekli şirketlere dayanmasıdır Japonya ve Güney Kore'de olduğu gibi.

Dünya Ticaret Örgütü'ne göre Tayvan, 2020'de en büyük 15'inci mal ihracatçısı ve 18'inci en büyük mal ithalatçısıydı. Aynı zamanda Aralık 2020 itibariyle en büyük döviz rezervi sahiplerinden biriydi. Tayvan'ın kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasılası 2020'de 28.371 ABD Doları'na ulaştı. Nominal GSYİH açısından Tayvan, İsviçre ve Polonya'ya yakınken, satın alma gücü paritesi olarak ifade edilen kişi başına GSYİH'sı İzlanda ve İsveç'e benzer.

Tayvan ticaret ve yatırım profili. Kaynak: Taiwan.gov.tw Çip üretiminde ülkelerin ve Tayvan şirketlerinin payı.

Ülkeye ve şirkete göre küresel pazar payı 2021. Tayvan, bilgisayar çiplerinin küresel üretimine hakim.Kaynak: Trendforce 2021, BBC

Çin'in Tayvan'ı devralması, Pekin'e dünyanın en önemli endüstrilerinden biri üzerinde bir miktar kontrol verebilir. Dünya ticaret yolları ve toplam ticaretteki payları.

Key Waterway. Tayvan Boğazı, 2022'de en büyük konteyner gemilerinin %88'ine hizmet verdi… Kaynak: Bloomberg, CARTO, Mapbox, OpenStreetMap

2021'de küresel ticaret 28,5 trilyon doları buldu. Aynı yıl Tayvan, yaklaşık 828 milyar dolar veya küresel ticaret hacminin yüzde 2,91'ini gördü. Bir bütün olarak küresel ticaret için; Tayvan, dünyanın bilgi ve iletişim teknolojisi endüstrisinde en iyi oyuncu olmasının yanı sıra endüstriyel yelpazede önemli bir mal tedarikçisidir.

ABD chip üretimi için ne yapıyor? Temmuz 2022'de Başkan Joe Biden, ABD'nin Çin ve diğer yabancı rakipleriyle rekabet gücünü artırmak amacıyla yerli yarı iletken üretimine ve bilim araştırmalarına milyarlarca dolar yatırım yapmak için iki taraflı bir yasa tasarısını imzalamaya hazırlandı.

Çipler ve Bilim Yasası olarak adlandırılan tasarı, bilgisayar çipleri üreten ABD şirketleri için 52 milyar dolardan fazla ve çip üretimine yatırımı teşvik etmek için milyarlarca daha fazla vergi kredisi içeriyor. Ayrıca, bilimsel araştırma ve geliştirmeyi finanse etmek ve diğer ABD teknolojilerinin inovasyonunu ve gelişimini teşvik etmek için on milyarlarca dolar sağlıyor.

Ağustos ayının başlarında, Meclis ve Senato tasarıyı neredeyse oybirliğiyle Demokratik destekle geçirdi. Kentucky Senato Azınlık Lideri Mitch McConnell de dahil olmak üzere Cumhuriyetçi senatörlerin üçte biri tasarıyı destekledi. İki düzine Meclis Cumhuriyetçisi de buna oy verdi, ancak diğerleri Senato Demokratlarının ilgisiz bir partizan uzlaşma tasarısını hızla geçirme planlarını açıklamalarının ardından son oylamanın arifesinde desteklerini geri çekti.

Covid-19 salgını sırasında çipler yetersiz kaldı. Salgının başlangıcındaki fabrika kapanışları, Asya'da çip üretimini durdururken, kilitlenmeler sırasında çiplere ihtiyaç duyan otomobillere ve yükseltilmiş ev elektroniğine yönelik tüketici talebi arttı. ABD'nin küresel çip üretimindeki payı da son yıllarda keskin bir şekilde düşerken, Çin ve diğer ülkeler sektöre büyük yatırımlar yaptı.

ABD, büyük ölçüde Tayvan'da üretilen en gelişmiş yarı iletken türlerinden birkaçını üretmektedir. Pelosi ve beş Demokrat Meclis'ten oluşan bir heyet, ağustos ayının başlarında Asya turunun bir parçası olarak Çin ile önemli gerilimlerin kaynağı olan bu adaya gitti.

Bu gerginliğin sonuçları ne olacak? Pelosi'nin ziyaretinin ardından Ağustos ayında Çin, Tayvan'ı çevreleyen çeşitli askeri tatbikatlar yaptı. Bu tatbikatlar ve askeri strateji, Rusya'nın Ukrayna'daki işgal öncesi tatbikatlarına çok benziyordu. Neyse ki Çin henüz Tayvan'ı işgal etmedi, ancak Rusya-Çin-Kuzey Kore ve NATO-ABD-Tayvan arasında oluşmaya başlayan jeopolitik gerilimleri ve ittifakları göz önünde bulundurarak, işgalin sadece bir zaman meselesi olduğu sonucuna varabiliriz. ABD, Tayvan'ın kıyılarını savunmasına yardım edecek, şimdi burası her zamankinden daha önemli.

Gördüğümüz gibi, Çin Tayvan'ı ele geçirmeyi başarırsa, küresel chip pazarının %70'inden fazlasını kontrol edecek ve en büyük konteyner gemilerinin %88'i tarafından kullanılan her ikisini de ayıran boğazı tamamen kontrol edecek. Chip piyasası Çin'in kontrolüne girerse, batı dünyası için gerçek bir felaket olabilir. Her silah sistemi (ve diğerleri) bu teknolojileri gerektirdiğinden, Çin'e göz ardı edilmemesi gereken stratejik avantajlar sağlayacaktır.

Bir savaş çıkması durumunda, üçüncü bir dünya savaşından veya ikinci bir soğuk savaştan (bugün itibariyle tahmin edilmesi karmaşık olan) bahsedebiliriz. Ancak savaşın hazırlık aşamasında olduğu kesindir ve er ya da geç başlama aşamasına doğru bir gidişat var. Bu savaş konusu, dünya örgütlenmesinde ve ekonomisinde köklü bir değişime neden olacaktır. Ortaya çıkmaya başladığında, otoriter ülkeler, batılı ülkeler ve demokrasileri karşısında birbirleriyle ittifak kuruyor gibi görünüyor.

Askeri güçler aşağı yukarı benzer ve kazananı tahmin etmek zor. En iyi senaryoda, doğu dünyası ve onların otoriter rejimleri çökecek ve demokrasiler ile yer değiştirecek ve sonuç olarak Batı ile Doğu arasındaki küresel ekonomik ilişkiyi ve ticareti güçlendirecek ve potansiyel olarak bir dünya çapında koalisyon oluşacak.

Eğer bir “3. Dünya Savaşı”na giderse, nihai bir kaybetme senaryosunda Putin veya Kim Jong Un'un kırmızı düğmeye bastığını gerçekten görebiliriz (eğer nükleer olursa, bazı uzmanlar insan kaybını 5 milyar civarında tahmin ediyor). Umarız bu olmaz.

Kesin olan şu ki, sonucu tahmin edemeyiz ve bu durum nedeniyle önümüzdeki yıllarda dünyanın nasıl olacağı konusunda sonuç ne olursa olsun köklü değişiklikler yaşayacağız.

Sonuç? ABD artık çip pazarını yönlendiren ana güç değil ve Tayvan dünyanın en büyük çip üreticisi. Günümüzde bilgisayar, akıllı telefon, otomobil ve her türlü elektrik/elektronik üretiminin merkezinde çip üretimi yer almaktadır. Dolayısıyla bir Çin istilası veya ablukası (ki bu çok daha olasıdır, Tayvan adasının etrafında savaş gemileri ve uçaklarla gezinmek veya birbirine bağlı birkaç küçük adayı işgal etmek) hem üretimi hem de lojistiği vuracaktır. ABD ise bu kadar büyük bir chip pazarının Çin'in eline geçmesine izin veremez.

Kaynak: Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı


Anahtar Kelimeler:

Mustafa Güngör Vefat Etti

CHP İlçe Başkanı Arif Çakırcı: ‘Mahallelerimiz Durmuş Deniz Diyor’

Anamur Orman İşletmesi Vatandaşa 63 bin Fide Dağıttı

Çeltikçi İlk-Ortaokulunda Öğrenci ve Veliler Birlikte Kitap Okudular

Jandarmadan Kaçak sigara Operasyonu 2 Şüpheli Yakalandı

CHP'nin Adayı Durmuş Deniz:’Değişim İçin Son Dört Gün’

İnsanlar Kendi Varlıkları ve İç Dünyalarında Ne Yaşarlar?

Doğa ve Evren Varlığını Nasıl sürdürür?

Teknoloji ve İnovasyon Nedir ?

Toplum ve İnsan İlişkileri Nasıldır?

Nasıl Sağlıklı ve Genç Kalınır?

Gelecek Merakımız Nereden Gelir?

İnsan İçin Sanat ve Kültür Neden Önemlidir?

Neden Kimlik Arayışına Gireriz?

Karşı cinsler Arasında Duygusal İyileşme ve Bütünleşme Nasıl Olur?

Eşimize Değer Verme ve Destekleme Hayatın Anlamıdır

İnsanların En Çok Neyi Merak Ettiğini Merak Ediyor musunuz?

Dr. Özdeniz:  Kötü Gidişe Dur Demek İçin Oylarınıza Talibim

Günde Tüm İnsanlığın İhtiyacı Kadar Ekmek Çöpe Gidiyor, Ama Yarımız Aç

Dünya Silahlanmaya Ne Kadar Harcama Yapıyor?

Kıtalar Kaç Yıldır Hareket Ediyor?

Soğan'ın Gözümüzü Yakmasını Nasıl Önleriz?

Cep Telefonlarının Teknolojik Özellikleri Nasıldır?

Cübbeli Ahmet Hoca’dan Kötü Haber

Seçim Süreçlerinde Medya Gücünü Doğru Kullanmalı

Gece Terlemesi Neyin Habercisi?

Çoğumuzun En Titiz Olduğu Şey, Modern Toplumun Görünmeyen Düşmanı

Mersin Büyükşehir Belediyesinden, Vatandaşlara Dijital Mersin Tanıtımı

Dünya E-Ticaret Pazarının Büyüklüğü 2023’de 6 Trilyon Doları Geçti

Türkiye'nin Muz Üretimi Bir Milyon Tona Ulaştı, İthalat Azaldı

Yükleniyor

Mustafa Güngör Vefat Etti

CHP İlçe Başkanı Arif Çakırcı: ‘Mahallelerimiz Durmuş Deniz Diyor’

Anamur Orman İşletmesi Vatandaşa 63 bin Fide Dağıttı

Çeltikçi İlk-Ortaokulunda Öğrenci ve Veliler Birlikte Kitap Okudular

Jandarmadan Kaçak sigara Operasyonu 2 Şüpheli Yakalandı

Dr. Özdeniz:  Kötü Gidişe Dur Demek İçin Oylarınıza Talibim

Günde Tüm İnsanlığın İhtiyacı Kadar Ekmek Çöpe Gidiyor, Ama Yarımız Aç

Seçim Süreçlerinde Medya Gücünü Doğru Kullanmalı

Mersin Büyükşehir Belediyesinden, Vatandaşlara Dijital Mersin Tanıtımı

Türkiye'nin Muz Üretimi Bir Milyon Tona Ulaştı, İthalat Azaldı

Durmuş Deniz Kimdir?

Durmuş Deniz'den Tıp Bayramı Mesajı

Başkan Tarhan: “Kazanacağım ve CHP’ye döneceğim”

İyi  Parti Anamur’da Tam Kadro Sahada

Kılınç Bahçelievlerde Böyle Karşılandı

Muhtar Adayı Muharrem Garip: 'Kalınören Değişim İstiyor'

CHP'nin Başkan Adayı Durmuş Deniz Örene Böyle Teşekkür Etti

CHP MERSİN MİLLETVEKİLİ GÜLCAN KIŞ: TRT, AKP’NİN PROPAGANDA ARACINA DÖNDÜ

SERDAR SOYDAN ÇARŞI ESNAFINI ZİYARET ETTİ

Zafer Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Ümit Özdağ, Muğla Fethiye’de basın açıklamasında bulundu.

Trabzonspor-Fenerbahçe Süper Lig maçı sonrası çıkan olaylarla ilgili 12 kişi gözaltına alındı.

8 Mart Kadınlar Voleybol Turnuvası Sonuçlandı

RAGBİ Sporu Ne Kadar Faydalı?

Anamur Bin Kişilik RAGMİ Öğrenci Sporcuları Ağırlıyor

Bu  Voleybol Turnuvası Kadınlarımız İçin

Şampiyon Takım Garip AVM'nin Sponsorluğunda Yarı Finale Gidiyor

Gümüş Okulları Kaymakam Bozdemir’i Kupa İle Ziyaret Etti

Trabzonspor Futbolcularından Epilepsi Farkındalık Kampanyasına Destek

Toplum Destekli Polisten Sporda Ahlak Vurgusu

Sporun Ruh Hali Üzerine Etkileri!

Sare Ayça Anamur’un Gururu Oldu

Askan Mühendislik Makina: Güvenilir Çözümler, Dayanıklı Malzemeler

Lara Di Lara’nın Dördüncü Albümü “Eskisi Gibi Değil” Çıktı!

ETS’de Yaza Özel Fırsatlar Devam Ediyor!

Yenişehir Belediyesi, Dünya Barış Günü’nde Sadık Gürbüz’ü Mersinlilerle buluşturacak

Başarılı Sanatçı Ersin Güloğlu yepyeni şarkısı Yalan Değil yayında!

İbrahim Tatlıses, Gülben Ergen Aynı Sahnede

Merve Özbey Yaz Konserleri'nde sahne alıyor

Sevgilisi konserine gelemedi, şampanya gönderdi

Zeynep Bastık'tan yaz konserleri

Jandarmadan Öğrencilere Siber Farkındalık Eğitimi

Prof. Dr. Hasan Yıldırım Anamur Ters Laleyi Bilim Dünyasına Tanıttı

Üniversite Soruları Nasıl Hazırlanır?

Mersin İl Milli Eğitim Müdürü Durmuş: ‘Eğitim Sadece Sınıfta Değil Sahada da Olur’

Çözüm Okulları Eğitimde Global Dünya’nın Kapılarını Aralıyor

Başkan Kılınç'tan 24 Kasım Öğretmenler Günü Mesajı

Meslek Yüksekokulumuz Anamur’a Gümüş Madalya Getirdi

İlçe Milli Eğitim Müdürü İlyas Mercan’dan Ortalama Puan Uyarısı

Yurtdışı Lise Eğitiminin Önemi

Göç Dayı Öykü Yarışması Üçüncülük Ödülünü Aldı

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13