İndirimleri neden bu kadar seviyoruz

İçinde bulunduğumuz Kasım ayında öne çıkan kampanya ve indirimler ile alışveriş çılgınlığı gündeme geliyor. Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, indirimlerin kaçırılmaması gereken bir fırsat gibi sunulması nedeniyle kişilerde yeterince düşünmeden, değerlendirmeden dürtüsel bir satın alma davranışı gözlemlendiğini söyledi. Sedef Koç Bal, “Birey olarak davranışlarımıza eşlik eden duygu ve düşüncelerimizi gözden geçirmeli ve kendimize dair farkındalığımızı arttırmalıyız” tavsiyesinde bulundu. 

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, özellikle Kasım ayında kampanyalarla gündeme gelen indirimlerin ilgi görmesinin nedenlerini değerlendirdi.

Yeni bir eşya almak haz veriyor

Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, özellikle medya araçlarının etkisiyle öne çıkan indirim ve kampanyaların büyük ilgi gördüğünü belirterek “Peki satın almayı planladığınız o nesneye gerçekten ihtiyacınız var mı? Kendimiz için yeni bir eşya edinmek, bundan haz almak elbette olağan. Bir süredir planladığımız bir şeyi satın almak için indirim dönemini beklemek de şüphesiz mantıklı bir adım. Ancak tüm bunların dışında, alışveriş çılgınlığına evrilen sağlıksız bir satın alma davranışı ortada” dedi.

Sürekli hatırlatmalara maruz kalınıyor

Meselenin sosyal medya boyutunun elbette göz ardı edilemeyeceğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, “Belirli tarihlerin yaklaşmasıyla birlikte çeşitli mecralar aracılığıyla sürekli hatırlatmalara maruz kalıyoruz.  Arkasından duygusal bir manipülasyon başlıyor. Sahip olma arzusu, haz arayışı, heyecan, coşku, hırs… Sosyal medyanın ve reklamların etkisi çok güçlü olmakla birlikte; başkalarında olana sahip olarak ‘onlar gibi olma’ arzusu, aidiyet beklentisi, o nesneye sahip olarak statü edinme, haz arayışı veya dürtü kontrolünde zorlanma gibi sebepleri de değerlendirmek gerekir” diye konuştu. 

İnsanlar çeşitli bahanelerle kendini ikna ediyor

İnsanların özellikle bu dönemde kendini çeşitli bahanelerle ikna etme çabası içinde olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, “İnsanlar ‘İndirimler bitmeden, stoklar tükenmeden hemen almam lazım!’ ‘Herkeste var, bende de olmalı’, ‘İndirim varken alayım bulunsun’, ‘Şimdi almazsam fiyatı artınca almam gerekecek, en uygun zaman şimdi’ gibi çeşitli bahanelerle kendini ikna etme çabasına girmektedir. Birey ihtiyaç dışı satın alma davranışı sırasında mutlu iken günün sonunda keyifsiz ve gergin olup ekonomik sorunlarla karşılaşabiliyor” uyarısında bulundu.

Duygularımızı ve düşüncelerimizi gözden geçirmeliyiz

Söz konusu indirimlerin kaçırılmaması gereken bir fırsat gibi sunulması nedeniyle kişilerde yeterince düşünmeden, değerlendirmeden dürtüsel bir satın alma davranışı gözlemlendiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, “Birey olarak davranışlarımıza eşlik eden duygu ve düşüncelerimizi gözden geçirmeli ve kendimize dair farkındalığımızı arttırmalıyız” tavsiyesinde bulundu.

Pandemi sonrası tüketim alışkanlıkları değişti

Tüketim alışkanlıklarının tüm dünyada değişime uğradığını kaydeden Sedef Koç Bal, “Özellikle Covid-19 salgını sonrasında değişen dünya düzenine bazı konularda toplum olarak çok kısa sürede uyum sağladık. Çevrimiçi alışveriş bunun örneklerinden. Sanal sepeti doldurmak, fiziksel alışveriş sepetini doldurmaktan daha pratik, daha hijyenik gözükmekte ancak sağlık için sağladığı avantajı ekonomimiz için maalesef sağlamıyor. Herhangi bir insan davranışındaki aşırılığı araştırmaya değer bulduğumuz gibi alışverişte de aynı durum söz konusu” dedi.

Altında yatan nedenler araştırılmalı

Abartılı her davranışta olduğu gibi alışveriş yaparken ortaya çıkan aşırılıkların altında da çeşitli sorunların olabileceğini ifade eden Uzman Klinik Psikolog Sedef Koç Bal, sözlerini şöyle tamamladı: 

“Bu davranışın sonucunda oluşan sorunların yanı sıra neden olabilecek durumları, eşlik edebilecek diğer ruhsal rahatsızlıkları da arka planda düşünmekte fayda var. Örneğin duygudurum bozukluklarıyla birlikte artan alışveriş davranışını veya alışveriş bağımlığı gibi etmenleri de ruh sağlığı profesyonelleri olarak ele almalıyız. İyi hissetmek için yaptığınız bir eylem, sonrasında sizin için olumsuzluklarla sonuçlanıyorsa ve hayat kalitenizi düşürüyorsa uzman desteği almayı düşünebilirsiniz.”