Meteoroloji Uzmanı Bünyamin Sürmeli, nam-ı diğer “Havayı Koklayan Adam” mobil bir hava kirliliği ölçüm ünitesi içeren Dyson Backpack ile İstanbul sokaklarında dolaştı. Gün içerisinde maruz kalınan hava kirliliğini tespit ederek İstanbul’un hava kalitesini ölçmeye ve anlamaya yardımcı oldu.
Bünyamin Sürmeli, şehirlerdeki hava kirliliğine maruz kalma konusunda daha fazla bilgi edinmek için Dyson’la birlikte çalışan kişilerden biri. Dyson’ın Bünyamin Sürmeli ve National Geographic ile yaptığı bu son iş birliği, global düzeyde hava kirliliği hakkındaki farkındalığı daha da artırmak için önemli bir fırsat.
Global araştırmanın bir parçası olan Meteoroloji Uzmanı Bünyamin Sürmeli konuyla ilgili: “İstanbul dünyanın en kalabalık ve en yoğun şehirlerinden biri. İşimin bir parçası olarak, soluduğumuz havanın öneminin fazlasıyla farkındayım, ancak hava kalitesini kirli havaya maruz kalma noktasından anlamaya çalışmak çok ilginç. Dyson ile sırt çantası projesini gerçekleştirmek istememin de asıl sebebi bu oldu.” dedi.
Dyson hava temizleyicilerindeki mevcut algılama teknolojisini kullanan “Dyson Backpack”; hareket halindeyken hava kirliliği verilerini toplayan, taşınabilir bir hava kirliliği ölçüm cihazı içeriyor. Dyson; yerleşik sensörler, pil takımı ve GPS’ye sahip sırt çantasıyla kişisel hava kirliliğine maruz kalma durumunu ve bundan nasıl kaçınılacağını araştırıyor.
“Dyson teknolojileri tek bir sırt çantasında”
Dyson Çevre Bakım Kategorisi Başkan Yardımcısı Alex Knox da konuya ilişkin: "Dyson mühendisleri, hava temizleme teknolojisindeki deneyim ve yaptıkları araştırmalardan elde ettikleri bilgilerle akıllı sensörler geliştirdi. Hava kirliliğine maruz kalmanın detaylarına inebilmek için benzersiz algoritmamızı kullanan bu yenilikçi, taşınabilir hava kirliliği ölçüm teknolojisi; iç/dış mekanlarda ve hareket halindeyken hava kalitesini izleyebilmemize olanak tanıyor. Üstelik bu teknolojilerin hepsi tek bir sırt çantasına sığıyor.” sözleriyle dile getirdi.
Dyson Backpack Ölçüm Sonuçları
Bünyamin'in Dyson Backpack ile yaptığı yolculuk; şehirde yaşayan insanların gün içinde yoğun olarak kullandığı, popüler bir rota üzerinde gerçekleşti. Dyson mühendisleri sırt çantasındaki hava sensörü ve GPS verilerini, Bünyamin'in günlük aktiviteleriyle eşleştirerek hava kirliliği bulgularını analiz etti. Mühendisler bu bilgiler sayesinde Bünyamin'in rastladığı kirlilik kaynaklarını tespit ederek, hava kirliliğine maruz kalmayı azaltacak yollar öneriyor.
Araştırma sonuçları; kalabalık ortamlara girmek, yoğun caddelerde yürümek, toplu taşıma araçlarının bulunduğu yerlerde dolaşmak ve arabayla seyahat etmek gibi aktivitelerin PM2.5, VOC (Uçucu Organik Bileşikler) ve NO2 (Azot Dioksit) gibi kirleticilerde ani bir artışa neden olduğunu gösteriyor.
Bünyamin'in yol kenarında dururken maruz kaldığı PM2.5 oranı ortalama günlük verilerin 47 katı fazlayken, bu verilerin trenden indiği sırada yüzde 4400'ün üzerinde bir artış gösterdiği tespit edildi.
Dyson Hava Kalitesi Veri Bilimcisi Scott Lowther da konuya dair düşüncelerini: "Trafik emisyonları NO2 kirleticisi yaydığından, genellikle araçların çevresinde NO2'de en yüksek seviyeyi görüyoruz. Yoğun seyahat sürelerinden kaçınmak, daha az trafikli rotaları tercih etmek ve kullanılan ulaşım türünü değiştirmek gibi basit önlemler almak, hava kirliliğine maruz kalmayı zaman içinde azaltmaya yardımcı olabilir.” sözleriyle ifade etti.
Bünyamin’in işe giderken, taksiye binerken ve tren istasyonunda beklerken PM2.5 kirliliğine de maruz kaldığı tespit edildi. PM2.5'e araba lastikleri, fren aşınması ve yoldan kalkan tozun yanı sıra; tren egzozu da neden olabilir. Bu kirletici, insanların sigara içtiği bir bölgeden geçerken, sigaranın yanma sürecinden salındığı sırada da görüldü.
Bünyamin'in dış mekanların yanı sıra iç mekanlarda da genel kirliliğe maruz kaldığı görüldü. Bir plazada çalışan Bünyamin’in, ofisine giderken elde ettiği veriler yakınlardaki fast-food tezgahlarından kaynaklı temizlik ürünlerinden yayılan VOC'larda bir artış olduğunu gösterdi. Benzer sonuçlar bir kafeye gittiğinde de görüldü. VOC seviyelerinin ortalama günlük seviyelerin 16 katı olduğu ortaya çıktı. Evinde temizlik yaparken de, havada uçuşup toz meydana getiren partiküllerden kaynaklanabilecek PM2.5 de tespit edildi.
Hava kirliliğini önlemek için önerilerde bulunan Scott Lowther: "Kirli ortamlarda daha az vakit harcamak, hava kirliliğine maruz kalmayı azaltmaya yardımcı olabilir. Dışarıdaki hava temizse bir alanı havalandırmak, kirli havanın daha temiz bir alternatifle değiştirilmesine yardımcı olabilirken; evde kullanılan bir hava temizleme cihazı bir odanın etrafına daha temiz bir hava yayabilir. Daha az kimyasal içeren, daha doğal temizlik veya kişisel bakım ürünlerini tercih etmek ve sprey haline getirilmiş ürünlerden kaçınmak da kirliliğin azaltılmasına yardımcı olabilir.” dedi.
Bünyamin Sürmeli araştırma sonuçları için: "Günlük aktivitelerimizin ve yaşantımızın, soluduğumuz havanın kalitesinde yarattığı etkiye çok şaşırdım. Bu analizler, bir dereceye kadar hava kirliliğine maruz kalmamızı kontrol altına alabileceğimizi gösteriyor.” dedi.
